عید سعید فطر و جشن اطاعت و بندگی بر ره یافتگان ضیافت الهی مبارک باد.
در فرهنگ اسلامى اولین روز ماه شوال به عنوان عید فطر و جشن بازگشت به فطرت معین شده است، زیرا مسلمانان روزهدار در طول ماه رمضان با ارتباط هاى پى در پى با خداوند متعال و استغفار از گناهان به تصفیه روح و جان خویش همت گماشته و از تمام آلودگىهاى ظاهرى و باطنى كه بر خلاف فطرت آنهاست، خود را پاك نموده و به فطرت واقعى خود برمىگردند . امیرمؤمنان على علیه السلام نیز از همین زاویه به عید فطر مىنگرد و با اشاره به روز عید مىفرماید: »انما هو عید لمن قبل الله صیامه وشكر قیامه وكل یوم لا یعصى الله فهو عید (1)؛ این عید كسى است كه خدا روزهاش را پذیرفته و نماز او را ستوده است و هر روز كه خدا نافرمانى نشود، آن روز عید است.«
آری روز ترك گناه و فاصله گرفتن از زشتىها و پلیدىها و روز غلبه بر شیاطین، روز عید است. عید فطر روز بازگشت به فطرت است، این معنا را مىتوان از لغت »عید فطر«هم فهمید، چرا كه »عید« به معناى بازگشت و »فطر« به معناى »فطرت و طبیعت« است .
مسلمانان در این روز در اثر یك ماه ضیافت و مهمانى خداوند به صفاى باطن دست یافته و در حقیقت، شخصیت واقعى خویش را بازیافتهاند. آرى، فطرت پاك انسان در طول سال در اثر غبارهاى جهل و نادانى و غفلت به انواع گناهان و معصیتها مبتلا شده و از حقیقت خود دور مىشود و در نتیجه دچار خود فراموشى و خدا فراموشى مىگردد . اما با فرا رسیدن ماه مبارك رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضاى معنوى آن ماه و تلاشهاى خویش به یك زندگى نوین دست مىیابد، كه مىتوان آن را »بازگشت به خویشتن« نامید .
در روز عید فطر گویى یك مسلمان از نو متولد مىشود، چرا كه طبق گفتار امیرمؤمنان علیه السلام، روزه داران در شب عید فطر از تمام آلودگىها و پلیدىها پاك شدهاند و كمترین پاداش خود را كه پاكى و پاكیزگى است دریافت نمودهاند. آن حضرت چنین مىفرماید: » واعلموا عبادالله! ان ادنى ما للصائمین والصائمات ان ینادیهم ملك فى آخر یوم من شهر رمضان: ابشروا عباد الله! فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم فانظروا كیف تكونون فیما تستانفون (2)؛ اى بندگان خدا! بدانید كه كوچكترین چیزى كه براى مردان و زنان روزهدار است، این است كه فرشتهاى در روز آخر ما مبارك رمضان به آنها ندا مىدهد: اى بندگان خدا! بشارتتان باد كه [خداوند متعال ] تمام گناهان گذشته شما را آمرزید، پس بنگرید كه بعد از این چگونه عمل خواهید كرد .«
شیخ مفید مىنویسد: این كه روز اول ماه شوال عید اهل ایمان قرار داده شده است، به خاطر این است كه آنان براى قبولى اعمالشان در ماه رمضان خوشحالند و از این كه خداوند متعال گناهانشان را بخشیده و بر عیبهاى آنان پرده كشیده و مژده و بشارت از طرف خداوند رسیده است كه ثوابهاى بسیارى براى روزه داران عطا خواهد كرد و از این كه مؤمنین در اثر تلاشهاى شب و روز ماه مبارك رمضان چند مرحله به قرب الهى نزدیك شدهاند، حالت سرور و نشاط دارند .در این روز غسل معین شده و این علامت پاكى از گناهان مىباشد، عطر زدن و بوى خوش استعمال كردن و لباس زیبا و تمیز پوشیدن و به صحرا رفتن و زیر آسمان نماز خواندن همهاش علامت شادى و سرور و از روى حكمت مىباشد.(3)
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
پینوشتها:
1- نهج البلاغه، حكمت 428 .
2- امالى شیخ صدوق، ص100 .
3- مسار الشیعة، ص30 .